Popyt Zależny i Niezależny w Planowaniu: Kluczowe Aspekty

Czym jest popyt zależny i niezależny

Zarządzanie zapasami stanowi kluczowy element w działalności każdej firmy. Aby efektywnie zarządzać zapasami wyrobów gotowych oraz materiałów, oraz zapewnić odpowiedni poziom obsługi klienta, istotne jest zrozumienie dwóch rodzajów popytu: popytu zależnego oraz niezależnego.

Zgodnie ze słownikiem APICS, popyt zależny to popyt na składniki lub materiały, który jest ściśle powiązany z zapotrzebowaniem na produkty, do których te składniki są wykorzystywane. Innymi słowy, popyt zależny wynika wprost z popytu na finalne produkty, w skład których wchodzą lub które wykorzystują konkretne składniki czy materiały.

Popyt niezależny, zgodnie z APICS, dotyczy popytu na finalne produkty lub usługi, które nie są bezpośrednio związane z popytem na inne produkty lub usługi. Innymi słowy, jest to popyt na wyrób, który nie jest wykorzystywany do produkcji innych wyrobów.

Przykłady popytu niezależnego to zamówienia na wyroby gotowe od klientów, zamówienia na części zamienne lub części do badań niszczących.

Popyt zależny cechuje się tym, że jest pochodny, ilościowy, przewidywalny oraz deterministyczny. Wymaga on stałego uzupełniania, aby zaspokoić zapotrzebowanie na składniki. Z kolei popyt niezależny opiera się na preferencjach klientów, jest nieprzewidywalny i zmienny, oparty na prognozach oraz może podlegać sezonowości i trendom.

Przykłady popytu zależnego to wewnętrzne zamówienia z centrów dystrybucji, zamówienia na półprodukty oraz zamówienia pod zapas bezpieczeństwa.

Wpływ na zapas i zdolności

W obszarze zarządzania łańcuchem dostaw, zarządzanie zarówno popytem zależnym, jak i niezależnym odgrywa kluczową rolę. Zapewnienie płynności dostaw materiałów i komponentów jest uzależnione od prognozowania popytu niezależnego, co pozwala firmom określić ilości potrzebne do produkcji składników zależnych.

Warto zaznaczyć, że prognozowanie popytu niezależnego to prognozowanie przyszłej sprzedaży i konsumpcji, której wielkość dopiero poznamy. Jest to w dużej mierze wybór klienta.

Popyt niezależny nie podlega prognozom, lecz jest obliczany na podstawie informacji wynikających z list materiałowych, tras produkcyjnych, parametrów planistycznych i logistycznych, aktualnych poziomów zapasów surowców i komponentów, otwartych zamówień zakupowych, zdolności produkcyjnych oraz innych czynników, które mogą wpływać na popyt. Ostatecznie jest to efekt działania algorytmów systemu ERP.

Warto zwrócić uwagę, jak znaczący wpływ na popyt zależny może mieć funkcjonowanie algorytmów ERP. Z własnego doświadczenia mogę wymienić wiele przykładów, przy czym często błędne wartości w strukturze wyrobów (BOM) lub niewłaściwie wprowadzone "zapas bezpieczeństwa" były źródłem nieprawidłowych prognoz.

W sekcji komentarzy serdecznie zachęcam do dzielenia się własnymi przypadkami.

W celu uniknięcia "gaszenia ERP-owych pożarów" zalecam zawsze zadawanie pytania, czy pilne zlecenie jest potrzebne do obsługi popytu niezależnego.

Gdy usłyszymy, że zlecenie produkcyjne jest związane z zapasem bezpieczeństwa, magazynem w centrum dystrybucji lub zamówieniem, które jeszcze nie istnieje, lecz jest pewne, że się pojawi, warto dokładnie przemyśleć, czy produkcja jest konieczna.

Użycie materiałów lub zdolności produkcyjnych na zlecenia, które nie mają bezpośredniego związku z obsługą popytu niezależnego, może doprowadzić do realnych problemów w sytuacji braków surowców czy miejsca na rzeczywiste potrzeby.

Ważnym aspektem połączonym z popytem jest także Decoupling Point (Punkt Oddzielający), miejsce w którym kalkulacja (dependent demand) zamienia się w wiedzę (independent demand), więcej o punkcie oddzielącym, możecie poczytać tutaj.

Często odpowiedź na to pytanie może być nieznana, nie zawsze planiści mają bezpośredni kontakt z obszarem sprzedaży i obsługi klienta. Zawsze jednak można ustalić typ zlecenia i planistę wyższego poziomu (supply lub demand planner), który może pomóc rozwiać te wątpliwości.

Dzięki właściwemu zrozumieniu i zarządzaniu oboma rodzajami popytu firmy mogą podejmować trafne decyzje w obszarze planowania produkcji, zarządzania zapasami oraz optymalizacji łańcucha dostaw. Wyrównoważone podejście do zarządzania popytem zależnym i niezależnym może przynieść liczne korzyści, takie jak poprawa efektywności, redukcja kosztów oraz podniesienie jakości obsługi klienta.